OPSTELTERREIN WESTELIJK HAVENGEBIED
Tijdige indienststelling cruciaal voor alle PHS-projecten
Het lijkt een wat afgelegen gebied tussen de Amsterdamse havens, maar opstelterrein Westhaven heeft een belangrijke functie voor alle projecten binnen het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS). Zonder dit opstelterrein is het onmogelijk de processen af te wikkelen om spoorboekloos te kunnen rijden. De aanleg ervan was spannend door de krappe planning en het enorme belang voor de rest van Nederland. Het harde werken is beloond: op 26 april is het opstelterrein opgeleverd en nog diezelfde dag in gebruik genomen.
4 km lang opstelterrein
Binnen PHS werkt ProRail samen met vervoerders aan méér reizigerstreinen op drukke trajecten. Ook rond Amsterdam gaan er meer goederen- en reizigerstreinen rijden. Reden om het opstelterrein in het Westelijk Havengebied uit te breiden met extra ruimte voor 110 reizigerswagons. Wat eerst een zandvlakte met een stuk bos was, is omgebouwd tot een 4 km lang opstelterrein, voorzien van sporen, wissels - de meeste voorzien van wisselverwarming -, nieuwe bovenleidingsportalen, een relaishuis en onderstation. In opdracht van ProRail heeft Movares het ontwerp gemaakt, de contractering verzorgd en de realisatie begeleid. Leon van der Aa, coördinerend uitvoeringsbegeleider (Movares), is zichtbaar trots. ‘Op een opstelterrein begint het proces van de treinreizen. Het was geweldig om aan een project als dit te werken omdat hier werkelijk alle spoorse disciplines bij betrokken zijn. En, wij waren voorwaardenscheppend voor alle PHS-projecten op de lijn Amsterdam-Maastricht. Als het werk hier zou uitlopen, had dit consequenties voor alle andere projecten. Met elkaar zijn we erin geslaagd het opstelterrein veilig, kwalitatief goed en op tijd op te leveren.’
21 kleine TVP’s
Omdat de planning krap was en er altijd onvoorziene zaken zijn bij complexe projecten, heeft Volker Rail voorgesteld al voor de daadwerkelijke ombouw 21 kleine TVP’s (treinvrije periodes) in te bouwen. Bouwmanager Leen Molema (ProRail): ‘Dit heeft goed uitgewerkt. We zouden al het werk nooit kunnen doen in de vooraf vastgestelde TVP van 23 dagen die gepland stond voor de ombouw. En alles moest op 26 april in één keer goed gaan. Die dag gingen de sporen van het opstelterrein bij Watergraafsmeer over naar een andere vervoerder, waardoor de sporen in Westhaven per direct nodig waren. Dankzij de kleine buitendienststellingen hebben we al veel voorwerk kunnen doen en is het gelukt.’ Ondanks de strakke tijdsplanning en de nodige ontwerpaanpassingen was de samenwerking van begin tot eind goed. Leon: ‘We zijn al die tijd goed met elkaar in contact gebleven, ook doordat we op locatie samenwerkten. Je kon heel makkelijk even bij elkaar binnenlopen in de bouwkeet. Het menselijke contact is heel belangrijk om ‘een werk te maken’, zeker zo’n complex werk zoals dit. Er was hier helemaal niets, we hebben alles met elkaar opgebouwd! We hebben er allemaal met dezelfde drive aan gewerkt.’
Ontwerpaanpassingen
Bart Melis, projectmanager bij Volker Rail, heeft het hele project ervaren als een rollercoaster. ‘Er moest heel veel gedaan worden in korte tijd en bij een groot project als dit zijn er altijd nieuwe ontwikkelingen, soms ook buiten de projectscope om, die impact hebben. Je moet je voorstellen: alle mensen met kennis van bovenleidingen waren hier aan het werk. Als er dan een calamiteit plaatsvindt, zoals helaas het geval was bij Voorschoten, zijn deze mensen hard nodig. Ook materieel is niet zomaar bij te bestellen; de grote kraan bijvoorbeeld die we hier gebruiken, is de enige in Nederland.’ Calamiteiten zijn nooit te voorzien, maar er waren meer onvoorziene ontwikkelingen. Leen: ‘Om aan de groeiende energiebehoefte te voldoen, moest de nabijgelegen kolencentrale nog open blijven. Tijdens de uitbreiding van het opstelterrein hebben we een deel ervan in dienst moeten houden voor het vervoer van de kolen. Ook een verandering in de plannen was dat het opstelterrein gebruikt moest gaan worden voor internationaal treinverkeer, voor twee slaaptreinen, doordat er minder gevlogen wordt en meer mensen kiezen voor de trein. Dat houdt in dat hier beddengoed gewassen moet worden, de catering moet worden aangevuld. Dat zijn andere processen die niet waren voorzien in het ontwerp. Geweldig dat het allemaal gelukt is binnen de planning!’
Circulariteit en duurzaamheid
Binnen het project is veel aandacht besteed aan duurzaamheid. Van de bomen die gekapt moesten worden zijn tafels gemaakt en een houtwal voor dieren en insecten, er zijn insectenhotels geplaatst en duurzame wissels die ooit in Eindhoven lagen, hebben nu hier een plek gekregen. Ook zijn bovenleidingsfundamenten , spoorstaven en dwarsliggers van het Theemswegtracé in Westhaven hergebruikt. Leen: ‘Op een rangeerterrein rijden de treinen heel langzaam. Daardoor is er weinig slijtage en kunnen de spoorstaven en dwarsliggers hier nog jarenlang mee. Hergebruik van materialen is niet altijd eenvoudig omdat daar geen voorschriften voor zijn, maar uiteindelijk is het toch gelukt. ProRail vindt duurzaamheid heel belangrijk en nu zeker, gezien de schaarste aan materialen. Dit project laat heel goed zien wat er allemaal mogelijk is.’
We hebben er allemaal met dezelfde drive aan gewerkt
LEON VAN DER AA | COÖRDINEREND UITVOERINGSBEGELEIDER MOVARES
Contact
Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen, of wilt u met een van de experts van gedachten wisselen? Neem dan gerust contact op.
Leen Molema bouwmanager ProRail
Bart Melis projectmanager VolkerRail
Leon van der Aa uitvoeringsbegeleider Movares