STATION ALMERE CENTRUM
Verwachtingen zijn overtroffen
Er is heel hard gewerkt aan de upgrade van station Almere Centrum en de stationsomgeving. ProRail, provincie Flevoland, gemeente Almere, NS en Movares zijn trots op het resultaat! Het kleine, verouderde, naar binnen gerichte station is een modern, duurzaam en licht OV-knooppunt geworden waar mensen graag verblijven. ‘Er is ons veel meer gelukt dan we bij de start van het project hadden gedacht’, zegt Susan de Vos, stationsontwikkelaar bij NS Stations. ‘En dat met een relatief beperkt budget. Door verschillende losse projecten te combineren en echt aandacht hebben voor de ruimtelijke inrichting, duurzame elementen en verblijfskwaliteit, staat er nu een station dat past bij de stad die Almere is geworden.’
Strakke deadline
In 2018 was het duidelijk dat er iets moest gebeuren aan het station uit 1987: het was verouderd en ‘verrommeld’ en bij een zware storm vielen er glasplaten uit de overkapping. ‘Als ProRail hadden wij hier een onderhoudsopgave’, zegt Richard Dekker, planontwikkelaar bij ProRail. ‘Budget was er vrijwel niet. Het was dan ook heel welkom dat de provincie Flevoland en gemeente Almere budget beschikbaar stelden om het stationsgebied te verbeteren. Persoonlijk was ik blij dat Paul als projectmanager van de gemeente hierbij betrokken werd, Susan vanuit NS Stations en Edwin vanuit Movares. Wij kenden elkaar vanuit andere projecten: dezelfde taal spreken is echt de succesfactor bij dit soort klussen. We hadden dezelfde drive en dezelfde ambitie. Het budget was beperkt en de deadline strak: voor de opening van de Floriade in april 2022 moest alles klaar zijn. Daarom kozen we voor een no-nonsense aanpak: geen dromerige vergezichten, maar concreet de plaatselijke problemen aanpakken en al te rigoureuze constructieve ingrepen zien te vermijden.’ Susan: ‘Die deadline gaf ook energie: we moesten snel keuzes maken. Voor de bouw was het lastiger, omdat tijdens de bouw nog veel uitgezocht moest worden. Het was een uitdaging om te kijken wat we konden bereiken in zo’n kort tijdsbestek.’
Elkaar versterken
Edwin Megens, architect bij studioSK/Movares: ‘ProRail heeft alle mogelijke budgetten uit de diverse programma’s weten te bundelen, zoals de programma’s fietsparkeren, stationsoutillage, het vergroten van de perroncapaciteit in het kader van PHS en de (groot) onderhoudbudgetten. NS investeerde in nieuwe, hedendaagse winkelformules. Zo kregen we serieus budget om samen met de financiering van de gemeente en provincie meer te doen dan normaal gesproken mogelijk is binnen de afzonderlijke programma’s.’ ‘Er is echt geprobeerd om plus op plus op plus te stapelen en samen te gaan voor het beste resultaat’, zegt Susan. ‘Geweldig dat het zo goed gelukt is!’ Richard: ‘Achter elk potje zit een opgave met randvoorwaarden. Het is de kunst die randvoorwaarden zo te integreren in het geheel dat de som der delen veel groter is dan afzonderlijke delen. Voordeel was dat we gebruik konden maken van de raamcontracten die er al waren met Movares die alle disciplines in huis heeft die nodig zijn bij deze architectonische en (steden)bouwkundige opgave.’
Mooie doorkijk
‘Het gaat ook zeker om vertrouwen en durf’, zegt Paul Schulten, projectmanager bij gemeente Almere. ‘Toen ik in het voorjaar van 2018 begon met de klus, was er een maatregelenboek – het Programma van Eisen in een modern jasje - en een intentieverklaring van de vier partijen, meer was er niet. En toch is het ons samen gelukt. In de zomer van 2019 hadden we een definitief ontwerp, een realisatieovereenkomst en een aanbestedingsdossier.’ De metamorfose is groot: de stationskap is volledig gerenoveerd. De perrons zijn heringericht, voorzien van nieuw meubilair en er is meer ruimte voor de reiziger gecreëerd. De liften in de stationshal zijn vernieuwd en van doorzichtig glas gemaakt voor overzicht en sociale veiligheid. De stationshal heeft nu een moderne uitstraling, is groter en heeft een luxe mozaïekvloer gekregen. Deze vloer loopt naadloos door naar de eveneens geheel vernieuwde openbare ruimte buiten het station. Paul: ‘Het is echt mooi geworden, als gemeente waren we blij verrast! Vanaf het gemeentehuis kun je opeens door de centrale as van de stationshal kijken; door al het glas is een heel mooie doorkijk ontstaan onder het spoor door.’ Susan is blij dat de rode kleur van het buizenframe is behouden. ‘Wij hebben ons samen met ProRail en bureau Spoorbouwmeester ingezet voor het behoud van de rode kap, die nu opnieuw geverfd is in de frisse rode kleur. Dit station is immers een icoon voor de tijd waarin het gebouwd is! Ook ben ik blij dat er nu maar liefst drie kunstwerken in en om het station te zien zijn: de ‘Pilaar’ in de stationshal is teruggeplaatst, het nieuwe lichtkunstwerk ‘Almere onder water’ aan het Mandelaplein en het kunstwerk in de nieuwe doorloop naar het busstation’, op initiatief van projectontwikkelaar Kroonenberg.’
Duurzaam station
Veel lof is er voor de gemeente die ook het omliggende stationsgebied compleet heeft heringericht, naar het ontwerp van Sant & Co. Op het ‘versteende’ voorplein zijn bomen geplant waardoor er schaduw is en minder wind. Onder het plein zijn kratten gemaakt voor wateropvang; verdamping van dit water brengt in de zomer verkoeling. Voor de uitbreiding van het stationsgebouw is voor zgn. groendaken gekozen. Hierdoor loopt in de beleving het groen door tot op de perrons. De overlast die er was bij de taxistandplaats is opgelost doordat daar nu een heel overzichtelijk fietsenstallinggebouw staat met 2750 fietsstalplaatsen, dat rechtstreeks aansluit op de nieuwe stationshal. En dankzij een contract dat de gemeente heeft gesloten met projectontwikkelaar Kroonenberg zijn aan weerszijden van de stationsentree twee leegstaande kantoorgebouwen getransformeerd tot appartementengebouwen en is de doorsteek van busstation naar het stationsplein sterk verbeterd. Al met al is het een heel duurzaam station geworden. ProRail heeft het glaswerk in de perronkappen vervangen door glas waar zonnecellen in zijn verwerkt. Boven op het buizenframe op het dak zijn bijna 1200 zonnepanelen geplaatst. Movares heeft qua duurzaamheid zoveel mogelijk van de originele constructies behouden en gekozen voor circulaire materialen. Edwin: ‘Alles wat we konden behouden hebben we behouden. Het is de eerste keer dat we dit zo hebben aangepakt bij zo’n groot station. De kap is blijven staan, het viaduct waaronder het station is gebouwd is blijven staan en toch ervaar je het als een compleet nieuw station.’
Contact
Heeft u naar aanleiding dit artikel nog vragen, of wilt u met een van de experts van gedachten wisselen? Neem dan gerust contact met hen op.
Richard Dekker planontwikkelaar ProRail
Paul Schulten projectmanager gemeente Almere
Susan de Vos stationsontwikkelaar NS Stations
Edwin Megens architekt studioSK/Movares