VOORTVAREND AAN DE SLAG
Succesvolle operatie Nelson Mandelabrug
Wie over de A12 bij Zoetermeer rijdt, passeert een bijzondere brug. Een brug met een hap eruit, zo lijkt het. De middelste kap van de Nelson Mandelabrug ontbreekt namelijk. Het brugdeel is vervangen door een noodbrug omdat er scheuren in de nokconstructie waren ontdekt. In eerste instantie zou de hele Mandelabrug moeten worden gedemonteerd. Dat ging projectmanager Dennis Dierikx te snel: er moest een betere oplossing zijn. Binnen een week was die er. Hierdoor hoefde de A12 slechts vier dagen dicht en na 55 dagen kon de brug weer open voor fietsers en voetgangers. Dennis Dierikx en technisch manager Chris Ernst van gemeente Zoetermeer en brugdeskundigen Emiel Singor en Mark van der Burg van Movares vertellen vol passie over dit bijzondere project.
Samen aan de slag
De complete brug demonteren zou betekenen dat de spoorlijn Den Haag-Utrecht, RandstadRail, de Zuidweg en de drukbereden A12 lange tijd afgesloten moesten worden. Dennis had het gevoel dat het anders moest kunnen. ‘Rijkswaterstaat had vanuit haar rol de focus op het veiligstellen vanuit de brug. Vanuit Zoetermeer waren daarnaast ook bredere belangen, zoals bereikbaarheid en behoud van de brug. Daarom hebben we als gemeente Zoetermeer zelf de regie gepakt: alle experts stonden binnen no-time klaar om aan de slag te gaan.’ Via Rijkswaterstaat was aannemerscombinatie Savera aangehaakt. Die hadden Emiel benaderd omdat zij al samenwerkten aan de reparatie van de Calandbrug. Vrijwel tegelijkertijd had gemeente Zoetermeer Mark benaderd. Uiteindelijk zijn alle engineeringspartijen aan gemeentezijde mee gaan werken. Dennis: ‘Bij alle partijen zijn de beste mensen naar voren geschoven en zijn we er echt samen voor gegaan.’ Mark: ‘Eigenlijk ontstond als vanzelf een hands-on bouwteam dat direct voortvarend aan de slag is gegaan. Onze samenwerking was heel prettig. We hebben veel moeten doorrekenen en ook best flinke discussies gehad, maar uiteindelijk samen besloten alleen het middendeel, waarvan de nokken scheuren vertoonden, te verwijderen. De twee zijdelen, beide met een grote overspanning, zouden we ondersteunen met nieuwe stempels en palen. Het vierde deel, over het HTM-spoor, was door zijn veel kortere overspanning in combinatie met monitoring weer veilig te openen.’
Grootste uitdaging
‘De grootste uitdaging was de tijd’, zegt Dennis. ‘Iedereen denkt dat het uitrijden van het brugdeel het meest ingewikkelde was, maar dat is in feite iets als een legoblok verplaatsen. Het moeilijkste was de ondersteuningsconstructie ontwerpen, uitwerken, toetsen en realiseren. Dat zijn veel meer stappen waar grote tijdsdruk op zat. Het heeft enorm geholpen dat we binnen vier dagen toestemming of een voorlopige vergunning kregen, soms zelfs op basis van conceptdocumenten, voor de boring van een alternatief kabeltracé’ en dat iedereen binnen zo korte tijd in de meewerkstand stond. Echt alle stakeholders, die samenwerking is bijzonder.‘ Dennis noemt de tijdsdruk ook prettig. ‘Aan het eind van de dag moest je gewoon een besluit nemen. Dat werkt super efficiënt! Ik denk overigens niet dat we andere keuzes gemaakt hadden als we er drie maanden over gediscussieerd hadden.’
Bij alle partijen zijn de beste mensen naar voren geschoven en zijn we er echt samen voor gegaan
DENNIS DIERIKX| PROJECTMANAGER ZOETERMEER
Robuuste aanpak
‘Je moet snel beslissen en gaat daardoor robuuste keuzes maken’, zegt Emiel. ‘Zo ontstond het idee om boringen te doen onder de A12 en de sporen van NS en RandstadRail om de kabels en leidingen door te trekken. Dat is een hele operatie, maar een paar dagen later hadden we het voor elkaar! We hebben op een diepte van 20 meter geboord om er zeker van te zijn dat we geen andere leidingen zouden raken. Er loopt hier bijvoorbeeld ook een waterleiding van Dunea waar dagelijks miljoenen liter water doorheen gaan. Boringen worden vaker gedaan maar in dit tijdsbestek en op deze plek, dat is uniek.’
Stempelconstructie
Emiel vervolgt: ‘Voor de onderstempeling van de brugdelen hebben we in eerste instantie voor dikke palen en balken gekozen en dachten dat er ook schoren nodig waren, extra ondersteuning van de hulpconstructie naar de pijlers. Die bleken niet nodig.’ Mark: ‘Nadat het brugdeel eruit was getild, konden we de nokken en tanden echt goed bekijken, meer onderzoek en boringen doen. We waren uitgegaan van scheuren van 3 mm. Na onderzoek bleken vooral de nokken aan de pijlers te zijn gescheurd en bleken de scheuren in de tanden van de prefab liggers met 0,1 tot 0,3 mm relatief beperkt. Hiermee konden we de in eerste instantie conservatief gekozen uitgangspunten gaan verfijnen, totdat we met wat extra engineering ook zonder de schoorconstructie af konden.’ Chris: ‘We hebben heel wat ondersteuningsconstructies bekeken, samen met Rijkswaterstaat, en zijn uiteindelijk gekomen tot dit type stempelconstructie met 24 diepe buispalen en alleen flinke stempels. De funderingspalen zijn iets verder van de pijler af geplaatst. Daardoor kunnen zo mogelijk op een later moment vijzels boven op de opvangconstructie gezet worden waarmee de liggers een stukje kunnen worden opgetild. Zo komt de nok vrij voor de versterkingsoperatie. Dit zal uitgevoerd worden met reconstructie van de brug die gepland staat voor 2026.’
Begrip
Ondanks de aanleiding is het een succesverhaal, vindt Dennis. ‘We hebben het technische verhaal in Jip-en-Janneke taal uitgelegd aan reizigers en omwonenden. Iedereen kon zelf zien dat er heel hard gewerkt werd aan een oplossing. Ik denk dat er daardoor veel goodwill was. Het brugdeel dat nu nog naast de snelweg ligt, zal weer worden teruggeplaatst. Deze werkzaamheden zullen worden gecombineerd met de bouw van een busplatform naast de brug, dit om de hinder voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken. Hoe de brug terugkomt en in welke kleuren weten we nog niet, maar we gaan er iets moois van maken!’
Contact
Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen, of wilt u met één van de experts van gedachten wisselen? Neem dan gerust contact met hen op.
Dennis Dierikx projectmanager Zoetermeer
Chris Ernst technisch manager Zoetermeer
Mark van der Burg constructief adviseur Movares
Emiel Singor sr. adviseur bruggen Movares