Emissieloze bouwplaatsen
Zijn ronkende motoren op de bouwplaats binnenkort verleden tijd? De bouwopgaven in ons land zijn enorm. Denk alleen al aan de 900.000 woningen die moeten worden bijgebouwd. Tegelijkertijd is er een ambitieuze klimaatdoelstelling. De grote vraag is: hoe richten we de bouwplaats zo emissieloos mogelijk in om al die bouwopgaven te realiseren én te verduurzamen?
Fossielvrij bouwen
De bouwopgave en de noodzaak tot verduurzaming lijken op gespannen voet met elkaar te staan. Dat hoeft niet: de bouw kan juist ook een positieve bijdrage leveren aan de verbetering van ons klimaat. Een belangrijke voorwaarde is dan wel om zo fossielvrij mogelijk te bouwen. Het Rijk heeft 50 miljoen beschikbaar gesteld om de uitstoot van bouwactiviteiten te beperken. Hiermee is een kennis- en innovatieprogramma ingericht door de ministeries van BZK, IenW en EZK met het Bouw en Techniek Innovatiecentrum (BTIC), de Topsector Logistiek en partijen uit de bouwsector. Het doel is dat er schone en emissieloze bouwconcepten en bouwlogistiek ontwikkeld worden. Het programma is onderdeel van de routekaart Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) dat als ambitie heeft om in 2030 60% stikstofreductie, 75% gezondheidswinst en 0,4 mton CO2-reductie te realiseren in de bouw.
Energiebehoefte
‘Onze rol binnen SEB is de opschaling en implementatie van innovaties’, zegt Jaap Bogerd, programmamanager Bouwlogistiek bij Topsector Logistiek. ‘Hier hebben we twee jaar de tijd voor. In die twee jaarproberen we haalbare innovaties te verzamelen en te testen in de praktijk. We hebben Movares gevraagd in kaart te brengen wat de energiebehoefte van mobiele werktuigen op de bouwplaats is tot aan 2030 en waar de pijnpunten liggen. Waar liggen nu al mogelijkheden voor de bouwsector om verder te elektrificeren en is de stroomvoorziening de komende jaren wel toereikend?’ Jorinde Guldenaar, adviseur energietransitie bij Movares: ‘De diversiteit aan bouwprojecten maakt het bepalen van de energiebehoefte niet eenvoudig. En daar zit ‘m nou juist de sleutel om een emissieloze bouwplaats voor ieder project haalbaar te maken. In het onderzoek nemen we een aantal onderscheidende aspecten mee zoals de projectgrootte, het type project (B&U of GWW) en binnen- of buitenstedelijk.’
Overgang naar volledig elektrische bouwplaats
Bij een overgang van de huidige gangbare bouwplaats naar een volledig elektrische bouwplaats is de capaciteit van het net niet overal toereikend. Guldenaar: ‘We onderzoeken daarom ook welke oplossingen voor aannemers mogelijk zijn. Bijvoorbeeld in hoeverre waterstof een belangrijke rol kan spelen en in hoeverre tijdelijke lokale groene energieopwekking kan bijdragen aan het fossielvrije energieaanbod.’ Bogerd: ‘We kunnen niet in twee jaar tijd de hele bouwsector veranderen, maar we kunnen zeker waardevolle kennis ophalen en delen met de markt, de overheid en netbeheerders. Zo kunnen zij de juiste investeringsbeslissingen op het goede moment nemen om de energietransitie op de bouwplaats te versnellen.’
Ketensamenwerking in de bouw
Met een bureaustudie en op basis van kengetallen uit projecten wordt in kaart gebracht wat de energiebehoefte op bouwplaatsen tot aan 2030 zou kunnen zijn. Deze inzichten worden in de praktijk getoetst in interviews met onder meer aannemers, leveranciers en kennisinstellingen. Bogerd: ‘De gehele keten wordt hierbij betrokken; dit is een belangrijk onderdeel dat volledig aansluit bij onze ambitie om sectorbreed te innoveren. Op logistiek vlak is Nederland koploper; die voorsprong willen we ook behouden wat betreft de energietransitie in de logistieke sector. De bouwopgaven zijn enorm, zeker ook binnenstedelijk. Van al het stedelijk verkeer is 30 procent van alle vervoersbewegingen ‘bouwlogistiek’. Elektrisch materieel is belangrijk, maar ook het slim organiseren van de hele logistiek. Denk aan een betere belading per vrachtwagen, afspraken over levertijden om files te voorkomen… Met alles wat we nu ophalen aan kennis en innovaties leggen we de basis om in 2030 de doelen te kunnen behalen.’
Contact
Heeft u naar aanleiding dit artikel nog vragen, of wilt u met een van de experts van gedachten wisselen? Neem dan gerust contact met hen op.
Jaap Bogerd programmamanager bouwlogistiek Topsector Logistiek
Jorinde Guldenaar adviseur energietransitie Movares