Houten-Hooipolder: sterke samenwerking voor aanpak files A27
Het Tracébesluit ‘A27 Houten - Hooipolder’ is afgerond en ligt nu bij de Raad van State. Een mooi moment om terug te blikken op het project tot nu toe, waar Rijkswaterstaat en het consortium FLOW27 (Antea group, Movares en Tauw) begin 2015 mee begonnen zijn. Het proces was in volle gang, toen het besluit kwam om drie bruggen op termijn te vervangen i.p.v. te renoveren. Dit bracht ingrijpende wijzigingen met zich mee. Een gesprek met Frank Fieman, planstudiemanager bij Rijkswaterstaat, Marijke Wassens, senior adviseur Ruimte bij Movares en Arnold van Driel, adviseur Planstudies bij Movares.
Het project omvat 47 km snelweg - en daarmee ook 47 km omgeving - , drie knooppunten (Everdingen, Gorinchem en Hooipolder) en vier grote oeververbindingen (Houtensebrug, Hagesteinsebrug, Merwedebrug en Keizersveerbrug). In februari 2017 besloot de minister tot vervanging in plaats van renovatie van de Hagesteinsebrug, Merwedebrug en Keizersveerbrug. ‘Zo’n ingrijpende wijziging is vrijwel nooit gerealiseerd tussen het OTB
(Ontwerptracébesluit) en het TB (Tracébesluit)’, zegt Fieman. ‘De impact was groot. Niet alleen op de bruggen, maar ook op de aansluitingen van die bruggen op de A27 en het onderliggende wegennet. Bijna een derde van het tracé moest in meer of mindere mate opnieuw worden ontworpen. Dat vraagt nogal wat van je projectorganisatie! Dankzij de goede samenwerking hebben we de uitloop beperkt kunnen houden en zijn we trots op wat er nu ligt.’
Frank Fieman
planstudiemanager, Rijkswaterstaat
Fotograaf: Paul van Baardwijk
Sterke basis vertrouwen
Wassens: ‘Na bekendmaking van het besluit hebben we een tweedaagse werksessie ingepland. Al voor die beslissing hadden we regelmatig een ’samenwerkdag’ met alle betrokkenen; daardoor was er een sterke basis van vertrouwen. Na de uitspraak van de minister voelden we allemaal de noodzaak om samen onze schouders eronder te zetten. Het was een grote procesverstoring, maar we zouden het samen tackelen. En dat is gelukt.’
Tweedaagse werksessie
Fieman: ‘Zo’n tweedaagse werksessie had ik nog niet eerder meegemaakt, maar het werkte heel goed. Wat gestart was als een wegverbredingsproject, werd opeens ook een waterproject. Er kwamen nieuwe vakgebieden bij waar we extra specialisten voor nodig hadden. Tijdens die sessie hebben we helder gekregen hoe we verder konden gaan. Ik vind het veelzeggend dat de nieuw betrokken collega’s niet konden zien wie van FLOW27 en wie van Rijkswaterstaat was. We hebben echt steeds als één groep alles opgepakt. We zijn nu samen bezig met een evaluatie om te achterhalen waarom die samenwerking zo goed verliep, waarbij we niet willen blijven hangen in clichés, maar uitvinden wat echt de sleutel tot succes was. Dat kunnen we dan meenemen in vervolgprojecten.’
Marijke Wassens
senior adviseur Ruimte,
Movares
Parallelstromen
Wassens: ‘Wat we ook meenemen – dat doen we nu al – is de werkwijze. Onze lessons learned, zoals het succes van het werken met parallelstromen in dit project, hebben we direct toegepast in andere projecten. De capaciteitsverbreding van 47 km weg was onze ‘hoofdplanning’. We wisten dat er specifieke vragen zouden komen over aanpalende deelonderwerpen.
Die hebben we behandeld in parallelstromen. Bijvoorbeeld de regiowensen als een extra fietspad of alternatieven voor knelpunten. We hebben eerst globaal de kansrijke opties onderzocht, daar parallel aan gewerkt en na uitwerking en besluitvorming deze onderdelen als het ware ‘ingeplugd’ in het hoofdtraject.’
420 zienswijzen
Van Driel: ‘Dit hebben we ook zo gedaan met de complexe zienswijzen. Na bekendmaking van het OTB zijn zo’n 420 zienswijzen ingebracht. We hebben daar tien deelprojecten uit gedestilleerd en die hebben we ook parallel behandeld.
Een voorbeeld is de verbindingsweg bij Geertruidenberg. Uiteindelijk hebben we die laten inlopen in het hoofdproject. Op deze manier bleef de flow in de hoofdplanning.’
Arnold van Driel
adviseur Planstudies,
Movares
Contact met omwonenden
Vanzelfsprekend heeft de reconstructie van zo’n grote verkeersader impact op omwonenden. De projectorganisatie heeft hen steeds betrokken bij de plannen. Fieman: ‘De noodzaak voor verbreding was en is duidelijk waardoor het draagvlak groot is. Dit deel van de A27 staat in de file top tien. Het is voor veel omwonenden de enige snelwegverbinding.’ Van Driel: ‘We organiseerden informatieavonden en ‘gebiedstafels’ waar we met schetspapier en stiften samen aan de slag gingen. Ook was er een website waar mensen hun ideeën konden posten.’ Fieman: ‘De wijzigingen door de vervanging van de bruggen, daar wil je de mensen wel goed over informeren. Tussen het OTB en TB is dit niet gebruikelijk, maar wij vonden dat hier wel belangrijk. We hebben weinig weerstand gekregen van omwonenden op de uiteindelijke plannen.’
'We organiseerden informatieavonden en ‘gebiedstafels’ waar we met schetspapier en stiften samen aan de slag gingen'
Fort Altena
Een pareltje in het project is Fort Altena. Wassens: ‘In de jaren ‘60 is de snelweg dwars door het gebied gelegd. Cultuurhistorisch is dit stukje van de Hollandse Waterlinie een bijzondere plek. Uiteindelijk hebben we gekozen om in het nieuwe wegontwerp het fort weer zichtbaar te maken. Aan beide zijden van de snelweg komt een soort wand die de contouren van het oorspronkelijk terrein volgt. Als een taart waar een stukje uit is gehaald: op dat verdwenen stukje ligt de snelweg. De eigenaar, Brabants Landschap, is er blij mee.’
Energie
Er liggen op dit moment 46 beroepen bij de Raad van State. Als zij na een zitting daarover uitspraak gedaan hebben en het TB is onherroepelijk, dan kan in 2022 de realisatie starten. Fieman: ‘Ik merk dat iedereen die betrokken was bij de planuitwerking trots is op wat er nu ligt. Het besluit over de bruggen was best een enorme uitdaging voor het project en ons werkproces, maar we zijn er sterker uit gekomen. Dat geeft mij weer energie!’
Visualisatie: Yuno Project Atlas (voorheen XKP)
Delen mag
Vond je dit een interessant artikel, deel het dan gerust