Duurzaam GWW
De Green Deal Duurzaam GWW 2.0 is inmiddels ondertekend door bijna honderd partijen uit de infrastructuursector. De ambitie: in 2020 moet duurzaamheid een integraal onderdeel zijn van spoor- , grond-, water- en wegenbouwprojecten. Hoe ver zijn de advies- en ingenieursbureaus? En, hoe haalbaar zijn de ambities?
“Wat wij nastreven is duurzame dingen doen, in plaats van de dingen duurzamer”
Esther Heijink, adviseur en teamleider Duurzame Infrastructuur bij Arcadis
‘De doelstelling om in al onze projecten Duurzaam GWW toe te passen, is nog best een uitdaging. Het ondertekenen van de Green Deal helpt ons zeker. Het zorgt ook intern voor druk, richting onze opdrachtgevers. Je maakt met elkaar de afspraak om duurzamer te gaan werken en daar moet je je dan ook aan houden. We zijn goed op weg: ik zie het duurzaamheidsaspect steeds vaker terugkomen in de uitvraag. Zit duurzaamheid niet in de uitvraag, dan kunnen wij onze opdrachtgevers daar proactief op aanspreken. Andersom kunnen ze dat ook bij ons doen.
Om onze ambities te bereiken is het belangrijk dat we meer functioneel gaan denken en niet direct in technische oplossingen. Het helpt als de opdrachtgever zoveel mogelijk functioneel specificeert en ruimte laat voor andere oplossingen. Een geslaagd voorbeeld is het project Driebergen-Zeist, waar het stationsgebied grondig wordt vernieuwd. Daarmee moet er een einde komen aan files bij de spoorwegovergang, overvolle fietsenstallingen en een tekort aan parkeerplekken.
Samen met ProRail en de aannemer kunnen we hier veel duurzame maatregelen doorvoeren. Zo worden op de perronkap zonnepanelen geplaatst en in het stationsgebied wordt LED-verlichting toegepast. Wat betreft de gebruikte materialen hebben we een reductie behaald van 25% in de MKI-score. Ook in de leefomgeving is veel aandacht besteed aan duurzaamheid met onder meer natuurcompensatie, gebruik van regenwater en geluidsreductie. Het is mooi dat we hier eerst de 'duurzame dingen' konden doen, in plaats van ‘de dingen duurzamer'.
Willen we stappen zetten, dan moeten we elkaar scherp houden en samen gaan voor een structurele verandering: een gedragsverandering en een systemische verandering. Dit is niet niks. Verandering kost tijd, zeker in een relatief traditionele sector als de GWW. Toch denk ik dat we impliciet al veel meer doen aan duurzaamheid dan dat we beseffen.’
“Duurzaamheid is onderdeel van onze integrale projectaanpak”
Niels van Amstel, senior projectmanager bij Megaborn
‘Binnen ons bedrijf schat ik dat circa 30% van de medewerkers nu echt goed de essentie begrijpt van de Aanpak Duurzaam GWW en de Green Deal. We zien meer UAV-gc contracten verschijnen waarbij duurzaamheid een belangrijke rol speelt. Ook in de RAW-bestekken wordt breder gekeken, wat leidt tot meer EMVI-criteria op het gebied van duurzaamheid. Wel vaak zonder dit expliciet te benoemen om te voorkomen dat mensen denken dat het opeens anders moet of extra moeit kost. Dat is absoluut niet zo, het is gewoon onderdeel van onze integrale projectaanpak. Zo doen we ongemerkt meer aan duurzaamheid dan we vaak beseffen.
In gesprekken lopen we de twaalf thema’s uit het Ambitieweb langs met onze opdrachtgevers, aan de hand van de uitvraag en behoeften. Zo wordt een opdrachtgever soms op heel ander item getriggerd dan puur vanuit de techniek. Denk aan thema’s als leefbaarheid, geluidsreductie, veiligheid.
Het gaat om ‘én én denken’ en nadenken hoe je voor hetzelfde geld meer kunt realiseren. Dan gaat het bijvoorbeeld niet meer om parkeren versus groen, maar om én parkeren én groen. En niet alleen om te zien of een fietspad van asfalt geschikt is als verkeersoplossing, maar ook hoe met een slimme watervoerende constructie zowel een comfortabel fietspad ontstaat als ook een veilige en efficiënte waterafvoer.
Het vraagt om wat extra inspanning aan de voorkant, maar als je duurzaamheid vanaf het begin goed meeneemt, levert je dat tijdswinst op gedurende de rit. Zo kom je uiteindelijk op een duurzamer resultaat uit! Om onze ambities te realiseren moeten we wel 250.000 mensen uit de gehele bouwsector meenemen in het gedachtengoed dat voor velen nog ingewikkeld klinkt, maar dat eigenlijk bijdraagt aan het effectiever en efficiënter oppakken van de opgaven. We zijn goed op weg, maar moeten blijven investeren in bewustwording, bij onszelf en bij opdrachtgevers.’
“Het is de kunst buiten de kaders te zoeken naar duurzame oplossingen”
Linda Blaauboer, duurzaamheidsadviseur bij Movares
‘Ingenieursbureaus vormen de schakel tussen de ideeën en ambities en de uitvoering. Als adviseur hebben wij de taak onze opdrachtgevers prikkelende vragen te stellen over het aspect duurzaamheid, met open vizier. Dit vereist wel bepaalde competenties van projectmanagers. Zij moeten aan de voorkant duidelijk krijgen wat opdrachtgevers willen en waar ruimte zit voor duurzaamheid.
We worden vaak gevraagd voor een fietspad dat vervangen moet worden, of een riool. De oplossing ligt al vast en de ruimte is daardoor beperkt. Het is de kunst buiten de kaders te zoeken naar betere oplossingen. Het gaat niet zozeer om vervanging van een riool: er moet een waterprobleem worden opgelost. Dit is soms lastig. Het kan zijn dat de opdrachtgever open staat voor duurzaam beton bij vervanging van een riool, maar moeite heeft vanuit een bredere scope te kijken en voor een totaal andere oplossing te kiezen.
Het bewustmaken van onze eigen mensen en opdrachtgevers vraagt op dit moment veel aandacht, maar er komt echt een stuk bewustwording op gang en ik zie dat ook terug in de projecten zoals in Amsterdam Westhaven waar duurzaamheid onderdeel van het contract is gemaakt. Hier wordt onder meer gewerkt aan een energiestrook, een zone waarin alle ontwikkelingen gaan bijdragen aan het opwekken van duurzame energie.
Om het bewustwordingsproces te versnellen organiseren we trainingen en duurzaamheidssessies. Daarbij spreken we onze collega's op een persoonlijke manier aan, we delen onze ‘duurzame successen’ en belonen mensen en projecten die het goede voorbeeld geven. Wil je kansen verzilveren, dan is het soms nodig om aan de ene kant uit te dagen en aan de andere iets los te laten, bijvoorbeeld ontwerpvoorschriften. Als we de vraagstelling kunnen veranderen en specificeren op basis van het Ambitieweb en de Omgevingswijzer, komen we tot mooie oplossingen.’
