Unieke beweegbare fietsbrug
Precies op de grens tussen Zuid-Holland en Utrecht èn op grens tussen twee gemeenten ligt een unieke fietsbrug. Het is namelijk bijzonder dat een fietsbrug van 2,5 meter breed met een beweegbaar deel van 7,5 meter lang op alle punten voldoet aan de Machinerichtlijn. Ronald van der Marel, opdrachtgever namens gemeente Oudewater: ‘Elk project wordt alleen een succes door goede samenwerking. Bij dit project was die samenwerking extra belangrijk. Een CE-markering verkrijgen voor een beweegbare fietsbrug met zelfbediening was nieuw voor ons als gemeente en voor de aannemer. Met de hulp van Movares is het gelukt; we zijn trots op de brug die er nu ligt.’
Een beweegbare brug wordt gezien als een machine en moet om die reden voldoen aan de Machinerichtlijn. Omdat renovatie niet haalbaar was, is gekozen voor vervanging van de Wilhelmina van Pruisenbrug inclusief de bedieningssystemen. Hans Baggen, civiel projectvoorbereider bij gemeente Oudewater: ‘We hebben deze opdracht vrij basaal aanbesteed en de opdracht gegund aan Movares. Wij waren niet op de hoogte van de Machinerichtlijn en alles wat daarbij komt kijken. Movares wel. Als je zoiets niet goed regelt en er gebeurt een ongeval, dan ben je als gemeente aansprakelijk. Het is aan Movares te danken dat alle risico’s nu afgedekt zijn.’
Vlnr: Emiel Singor, Harm Folkerts, John van Dijk (Movares) en Werner Hey (Damsteegt)
Historische context
Het doel van de opdracht was een ‘sobere en doelmatige’ brug met een historische uitstraling. Tijdens de ontwerpfase zag gemeente Oudewater in dat dit ontwerp met de standaard fabrieksprofielen te sober zou zijn voor de omgeving. Het is een bijzondere locatie met geschiedenis. In 1787 werd de koets van Wilhelmina van Pruisen hier aangehouden door zogeheten patriotten uit Gouda. Bij Hekendorp werd zij met een pontje over de rivier gezet. Baggen is samen met Hidde van Heusden, ontwerpleider beweegbare bruggen bij Movares, details gaan aanbrengen: rondingen in de leuning van de brug, een fraai gevormde balanspriem met afrondingen en schilden met de wapens van de provincies en gemeenten op de hameipoort. Baggen: ‘We kregen zelfs applaus van het Dorpsplatform bij het presenteren van het ontwerp; dat gebeurt je niet vaak als ambtenaar!’
Techniek
Parallel aan het ontwerptraject is aan de beveiliging van de brug gewerkt. Movares heeft een aanzet voor de risicobeoordeling Machineveiligheid opgesteld waarin de gevaren op en rond de brug zijn vastgelegd. Het bestuur (college en gemeenteraad) was niet bekend met de eisen om te voldoen aan de Machineveiligheid. Van der Marel: ‘Ik heb heel wat keren naar Harm Folkerts gebeld (red. adviseur Machineveiligheid bij Movares) voor informatie. Met zijn uitleg was ik in staat om het bestuur mee te nemen in de afwegingen en de kosten te verantwoorden. Goed adviseurschap is hierin heel belangrijk. Door het ontbreken van kennis omtrent de Machinerichtlijn bij zowel de opdrachtgever als de aannemer was de samenwerking met Movares van groot belang om tot een veilig bedienbare brug te komen. Hier kon ik telkens weer op teruggevallen en op ons gezamenlijke doel: een uniek stukje werk leveren. Dat heb ik als heel positief ervaren!’
Zelfbediening
De brug is voorzien van zelfbediening vanaf het water. De beroepsscheepvaart kan inbellen op een geprogrammeerd modem en zo de brug activeren. Voor de pleziervaart is een drukknop aangebracht. In het VO was aangegeven dat de brug voorzien moest worden van zelfbediening. Tijdens de uitwerking van het VO tot DO heeft Movares de gemeente Oudewater geadviseerd hoe zij hiermee moesten omgaan in het kader van de Machinerichtlijn. Er is een uniek detectiesysteem toegepast dat nog niet eerder op deze manier was uitgevoerd. Voorafgaand aan het openen van de brug controleren detectiemiddelen en radars de veiligheid op en rondom de brug, zodat er een veilige brugopening kan plaatsvinden.
Multidisciplinair
Ook voor aannemer Damsteegt was het bouwen van een ophaalbrug met zelfbediening nieuw. Werner Heij, projectleider bij Damsteegt: ‘Zo’n brug is multidisciplinair. De uitdaging zat in het samenvoegen van alle disciplines waarbij de raakvlakken op elkaar afgestemd moesten worden. En niet te vergeten de complexere uitdaging van het toepassen van een nog niet eerder uitgebracht systeem. Gelukkig was de samenwerking met de gemeente en Movares prima. Hierdoor is het gelukt.’ Baggen: ‘Directievoerder Emiel Singor van Movares heeft hierin een essentiële rol gespeeld.’
Fabrikantschap
Ook bijzonder in het traject is het feit dat gemeente Oudewater optrad als fabrikant. Normaal gesproken treedt de aannemer op als fabrikant. Die staat immers voor de veiligheid van de brug en voor het in orde maken van alle benodigde documentatie en zal de CE-markering voor de Machinerichtlijn ondertekenen. Folkerts: ‘Zelfbediening is niet standaard bij een fietsbrug omdat dit extra risico’s met zich meebrengt. Deze risico’s moeten met maatregelen worden beheerst om een veilige brug in bedrijf te nemen en CE-markering te kunnen afgeven. De keuze voor de zelfbediening en de gekozen maatregelen zijn door de gemeente Oudewater genomen en geaccepteerd. Hiervoor kan een aannemer niet verantwoordelijk worden gesteld.’ Het meest voor de hand liggend was dat de gemeente zelf zou optreden als fabrikant. John van Dijk, senior-adviseur Instandhouding Constructies bij Movares: ‘Wanneer je als
gemeente principiële ontwerpkeuzes maakt, trek je in feite het fabrikantschap naar je toe. Ondanks dat dit een nieuwe rol was voor de gemeente hebben zij dit heel voortvarend opgepakt.’
Omgeving
In een dorpse omgeving als deze is iedereen nauw bij elkaar betrokken. Baggen: ‘We zijn regelmatig in gesprek gegaan met het Dorpsplatform, winkeliers en omwonenden en hebben hun eisen en wensen doorgegeven aan Movares. Op bewonersavonden is het 3D-model van Movares getoond waarin zij zagen dat hun eisen heel serieus waren genomen. Bijvoorbeeld de provinciewapens en het wapen van Hekendorp die op het portaal van de nieuwe brug zijn aangebracht. Door het draagvlak bij de gemeenten en bij de bewoners hebben we op 26 september de brug feestelijk in gebruik kunnen nemen.’