‘Het grote succes van de fiets is een mooi probleem’

Massieve fietsstromen

Allereerst moet de capaciteit van fietsvoorzieningen verruimd worden. Dit wil niet zeggen dat er per se meer fietspaden moeten komen, maar wel meer maatregelen als verbreding van fietspaden, een andere inrichting of nieuwe verbindingsroutes om fietsstromen minder massief te maken. In Leiden bij het Leids Universitair Medisch Centrum bijvoorbeeld is op de nabijgelegen rotonde een continue massieve fietsstroom waardoor het autoverkeer er niet meer doorkomt. Het kan toch niet zijn dat een ziekenhuis op sommige momenten onbereikbaar wordt door het fietsgebruik? In Utrecht wordt de nieuwe fietsenstalling bij het station zo veelvuldig gebruikt dat er vrijwel geen ruimte is voor voetgangers om over te steken of ruimte voor doorgaand fietsverkeer. Uit onderzoek blijkt dat mensen het gevaarlijk vinden worden om in dit soort massa’s mee te fietsen en daardoor afhaken of een andere route gaan zoeken door de stad.

Praktijkdata verzamelen

Hier ligt een uitdaging voor beleidsmakers en ontwerpers. Voor de auto zijn allerlei tools ontwikkeld, zoals meer op- en afritten, wegverbredingen en meer opstelgelegenheid. Dergelijke maatregelen zijn nu ook nodig voor de fiets. De beste oplossing is al in het ontwerp te rekenen met de toename van fietsverkeer. Het probleem is dat het nog ontbreekt aan basale kennis. CROW Fietsberaad pleit om samen met advies-en ingenieursbureaus en de wetenschap praktijkdata te verzamelen en die te analyseren om daarop de adviezen en ontwerpen te kunnen afstemmen. Waar zijn hiaten in de fietsstromen waar voetgangers kunnen oversteken of een fietser kan afslaan? Dit kunnen we analyseren als we veel praktijkdata verzamelen en adviseren.

Diversiteit in soorten fietsen

Met al die data kun je geavanceerde simulaties maken, wat Movares ook al doet. Waar we rekening mee moeten houden is dat fietsverkeer lastiger te modelleren is dan autoverkeer: fietsgedrag is onvoorspelbaarder. En, er is veel meer diversiteit gekomen in de soorten fietsen. Waren het nog niet zo lang geleden bakfietsen en e-bikes, nu zijn er zelfs speed pedelecs die tot 45 km per uur kunnen rijden. De vraag is: Kunnen we bepaalde groepen (snorfietsers, bakfietsen, racefietsers) naar de rijbaan verwijzen als het fietspad te smal is? Is het wenselijk een maximum snelheid in te stellen? En hoe regelen we de handhaving?

Fietsgedrag

We moeten goed kijken naar de kenmerken van de fietsvoertuigen en het gedrag van de fietsers. Voor een speed pedelec gelden dezelfde regels als voor de bromfiets, maar qua uiterlijk is het meer een fiets. Voor het gebruik van ervan moet je een bromfietsbewijs hebben en een bromfietskentekenplaatje. Er zijn mensen die het plaatje eraf halen en gewoon op het fietspad blijven rijden. Dat kan ook zijn omdat niet iedereen met zo’n speed pedelec op de autorijbaan durft te rijden. Je kunt afspreken dat zij wel op het fietspad mogen, maar zich dan ‘gedragen’ als fietser en niet harder dan een bepaald aantal kilometers per uur rijden. Om het gewenste gedrag te handhaven zouden nieuwe technologieën ingezet kunnen worden, denk aan een soort zwarte doos, die de gereden snelheid opslaat en makkelijk is uit te lezen door de politie. Zo’n nieuwe indeling maken en handhaven is een hele opgave!

Fietsen is gezond, veroorzaakt geen CO2-uitstoot, neemt relatief weinig ruimte in beslag en is goedkoper dan de meeste ander vervoersmiddelen. De voordelen zijn groot en daarom willen we het fietsgebruik ook koesteren. Wel zijn er dus zeker uitdagingen. Gezien het belang van de fiets moeten we die samen oppakken.