Enthousiasme over digitaal MER Maaslijn
Titia Baeten planoloog Provincie Limburg
Voor het project Opwaardering Maaslijn - de spoorlijn van Nijmegen tot Roermond - is een digitaal MER gemaakt. Geen 1600 pagina’s meer aan milieueffectrapporten, maar alle informatie overzichtelijk en toegankelijk in één digitaal MER. Titia Baeten, planoloog bij Provincie Limburg, is enthousiast. ‘Het is een instrument om ongelooflijk veel complexe materie overzichtelijk en toegankelijk te maken. Ook voor mensen met minder specialistische kennis. Hierdoor hebben we opvallend weinig zienswijzen gekregen. Dit zouden we voor veel meer complexe projecten kunnen doen.’
Totaalbeeld van de impact
Een milieueffectrapportage beschrijft alle mogelijke milieueffecten van een plan of project, zoals geluid, trillingen en de effecten op het landschap. Deze grote hoeveelheid aan informatie - vaak met veel jargon - maakt het lastig te doorgronden voor buitenstaanders, zoals burgers, ambtenaren en bestuurders. Bij de Maaslijn is dit extra lastig omdat het een tracé betreft van maar liefst 85 kilometer dat veel dorpskernen doorkruist. Baeten: ‘Mensen willen weten wat de impact van de spoorlijn is op hun directe omgeving. Voorheen organiseerden we informatieavonden. We hingen dan grote vellen aan de muur met tekeningen en informatie en probeerden in zo eenvoudig mogelijke taal mensen uitleg te geven. Informatieavonden kunnen we niet houden vanwege corona. Een digitaal MER is voor iedereen inzichtelijk, mensen hoeven er niet voor naar een informatieavond te reizen en het is veel completer dan we ooit op papier zouden kunnen laten zien.’
Zienswijzen
‘Als je al die pdf’s moet bekijken in een ‘papieren’ rapport en die moet interpreteren, vinden omwonenden niet op al hun vragen antwoord’, zegt Baeten. ‘Dan dienen mensen een zgn. zienswijze in. Dit MER is breed verspreid: ProRail heeft 22000 brieven gestuurd naar de omwonenden in een straal van 300 meter rond de Maaslijn, het MER is gedeeld via de websites van de provincies Limburg en Noord-Brabant, via de projectpagina op de website van ProRail en via de website van Movares. Er zijn slechts rond de 60 unieke zienswijzen ingediend en dat zijn er aanzienlijk minder dan gebruikelijk. Ik denk dat het echt heeft geholpen: een totaaloverzicht in begrijpelijke taal en waar nodig extra uitleg. Het heeft mij als professional ook geholpen, met name bij de beantwoording van de zienswijzen. Mensen gaven bijvoorbeeld aan dat ze bang zijn voor trillinghinder bij hun woning. Ik kon dankzij het digitaal MER heel makkelijk opzoeken waar zij woonden en welke trillinghinder er op die locatie te verwachten is. Ik heb daar veel voordeel van gehad.’
Begrijpelijke taal
Arnold van Driel, adviseur planstudies bij Movares: ‘Voor het project Maaslijn zouden wij de milieueffectrapportage maken. Gaandeweg dit proces ontstond het idee om alle content ook te digitaliseren. De kracht van het digitaal MER is dat het interactieve kaarten en video’s bevat. Je kunt inzoomen op je eigen woonomgeving en per onderwerp doorklikken om nog een slag dieper de informatie in te gaan. Ook kun je verschillende informatielagen over elkaar leggen, zoals geluid, trillingen en natuur. Twee collega’s hebben de tekst van alle rapporten vertaald naar taalniveau B1, naar begrijpelijke taal zonder jargon. Zo krijgen mensen een totaalbeeld van de impact van het project op hun omgeving. Onze opzet werd gewaardeerd door de commissie m.e.r.; die noemde ons MER een voorbeeld voor anderen.’
Arnold van Driel adviseur planstudies Movares
Samenwerking
In het digitaliseringsproces is intensief samengewerkt met de communicatieafdeling van ProRail. Eefje Smeets, communicatieadviseur bij ProRail: ‘De vakinhoudelijke kennis om het MER te beoordelen komt van de experts bij ProRail, maar onze afdeling heeft de inhoud samen met Movares geschikt gemaakt voor het digitaal MER en aangevuld met beeldmateriaal. Ook hebben we een telefonisch spreekuur ingericht waar omwonenden terecht konden met hun vragen. Het liefst zou ik de mensen persoonlijk ontmoeten om hen te woord te staan, maar dat is in deze tijd erg lastig. Daarom ben ik heel blij met dit digitaal MER. De planning was krap, maar ik denk dat we met elkaar een mooi product hebben gemaakt. Het zou nog iets intuïtiever kunnen en het zou mooi zijn als we de exacte statistieken weten: hoe vaak op een onderwerp is geklikt en hoe lang mensen ergens ‘blijven hangen’. Dit was ons eerste digitaal MER en ik denk zeker niet het laatste.’ Baeten: ‘Ik wil met collega’s gaan kijken of we een digitaal MER ook bij andere projecten kunnen inzetten. We hebben behoorlijk wat complexe projecten en gebiedsontwikkelingen in de provincie. Een digitaal MER geeft betrokken zoveel meer en beter inzicht. Dat scheelt heel wat zienswijzen!’ Het digitaal MER voor de opwaardering Maaslijn is hier te bekijken.