MOBILITEIT EN BESTEDINGEN
Samen in gesprek over een economisch vitale binnenstad
De relatie tussen mobiliteit en bestedingen levert veel discussie op tussen ondernemers, vastgoedeigenaren en gemeenten. Ondernemers willen graag meer autobezoekers en meer parkeerplaatsen, omdat autobezoekers meer zouden besteden. Gemeenten willen vaak juist minder auto’s en parkeerplaatsen, om centra aantrekkelijker, groener en duurzamer te krijgen. Hoeveel beter is het om samen in gesprek te gaan over mobiliteit en bestedingen? BRO en Movares begeleidden dit traject onder meer in Deventer, met succes. Binnenstadsmanager Peter Brouwer: ‘Dit onderzoek heeft ons zoveel inzichten gegeven dat we nu gezamenlijk plannen kunnen maken voor een economisch vitale binnenstad.’
Mobiliteit en leefbaarheid
Op initiatief van de Stichting Deventer Binnenstadsmanagement (SDBM), een organisatie van en voor vastgoedeigenaren en ondernemers in de binnenstad van Deventer, hebben BRO en Movares de situatie in Deventer in kaart gebracht. Gekeken is naar functies en activiteiten in de binnenstad (programma), leefbaarheid en mobiliteit en de relatie daartussen. Felix Wigman, directeur BRO: ‘Het is belangrijk om eerst samen te kijken naar de huidige situatie, niet gekleurd door een van de partijen. Het helpt het vraagstuk vanuit economische en politieke invalshoek zo neutraal mogelijk te benaderen als je beschikt over dezelfde set aan objectieve, feitelijke informatie en op basis daarvan met elkaar in gesprek kunt gaan. Dat is wat wij met ons onderzoek hebben gedaan.’ Marco Duijnisveld, mobiliteitsadviseur bij Movares: ‘Het verbaasde me dat het perspectief van economische vitaliteit van een binnenstad nog onvoldoende wordt meegenomen in mobiliteitsstudies. We moeten vaker gezamenlijk (gemeente en ondernemers) het gesprek voeren om de impact van mobiliteitsmaatregelen op de economische vitaliteit te duiden.' Peter: ' Heel mooi dat er nu een verandering op gang komt. Een economisch vitale binnenstad heeft een positief effect op de hele gemeente; een binnenstad is immers ‘de huiskamer’ van alle inwoners.’
Toekomstbestendige binnenstad
‘Het is heel bijzonder dat in Deventer de ondernemers en vastgoedeigenaren het initiatief hiertoe namen’, zegt Felix. ‘Veel gemeenten zijn met name bezig met het verminderen van parkeren en autobereikbaarheid en presenteren vervolgens hun mobiliteitsplan aan de ondernemers en vastgoedeigenaren. Je werpt dan in feite als gemeente een blokkade op in de samenwerking. Bijzonder dat gemeente Deventer bereid was samen het gesprek aan te gaan over de thema’s die in veel, zo niet alle, steden spelen en alles te maken hebben met mobiliteit.’ Peter: ‘De rol van binnensteden is aan het veranderen. Denk aan duurzaamheid, klimaatadaptatie en vergroening. Er komen meer evenementen in binnensteden dus het programma is van belang. Er moeten meer woningen komen waardoor de druk op de ruimte groter wordt. Denk je na over een toekomstbestendige binnenstad, dan speelt mobiliteit hierbij een belangrijke rol. Het is dus niet ‘wij’ en ‘zij’, we moeten samen optrekken.’ Felix voegt toe: ‘Hoe uniek steden ook zijn, er zijn wel overeenkomsten. Onderlinge uitwisseling van stedelijke ervaringen door landelijk onderzoek helpt steden de goede kant op te laten denken. Daarom hebben wij in 2023 onderzoek gedaan in 18 centrumgebieden naar de relatie tussen mobiliteit en bestedingen. Dit jaar komen daar nog eens 20 steden bij (zie nieuwsbericht). Deze data zullen zeker helpen om op grotere schaal te werken aan economisch vitale binnensteden.’
Investeringen in infrastructuur
Peter wijst op het model dat BRO en Movares ontwikkeld hebben voor het onderzoek. ‘Het is de kunst om de balans te vinden in het programma, de leefbaarheid en mobiliteit (red. zie figuur hieronder). Je hebt een beperkt aantal vierkante meters in een binnenstad. Nadenken over de balans heeft bij ons heel veel gespreksstof opgeleverd en de discussie veel breder gemaakt dan alleen discussies over parkeerplekken, parkeertarieven et cetera. Wij, de ondernemersvereniging, zitten nu aan tafel bij diverse participatiegroepen en zijn het best gedocumenteerd. Dat helpt enorm.’ Felix: ‘Als ondernemer en vastgoedeigenaar is het lastig om een beeld te krijgen van de investeringen die de overheid doet in de infrastructuur, terwijl dit om enorme kostenposten gaat. Daar mede sturing aan kunnen geven, helpt de gemeente om meer draagvlak te creëren voor de keuzes die zij maken.’ Peter reageert: ‘De combinatie van de kennis van BRO van de binnensteden en van Movares waar het gaat om mobiliteit hebben ons echt verder geholpen. De investeringskosten in het onderzoek zijn het dubbel en dwars waard!’
Bijna 40 centrumgebieden
Het adviesrapport geeft inzicht in welke modaliteit welke omzet brengt. Hierbij kwam heel duidelijk naar voren dat dit niet één specifieke groep is. Felix: ‘Het is van belang oog te hebben voor doelgroepen met bepaalde kenmerken en behoeften. Autogebruikers die van ver weg komen en een dagje uit gaan naar Deventer zijn best bereid verder van het centrum te parkeren en een stukje te lopen.’ Marco noemt parkeerplaats “De Worp”, die iets verder ligt van het centrum en grotendeels gratis is. ‘Hier de auto parkeren en met het pontje de IJssel over om direct in de binnenstad uit te komen, is eigenlijk een extra attractie voor het bezoek aan Deventer. Op deze manier worden de aanlooproutes juist zeer aantrekkelijk en de weerstand voor parkeren op afstand minimaal. Voor snelle boodschappen pakken mensen de fiets, maar in een aantal gevallen is de auto ook nog gewenst. Het gaat erom: hoe kan ik die doelgroepen het beste faciliteren in de modaliteit naar de binnenstad toe om daarmee te garanderen dat de omzet blijft komen?’ Het onderzoek leverde nieuwe inzichten op. Peter: ‘Uit het onderzoek bleek dat slechts 1-2% van de mensen met het OV naar de binnenstad komen, terwijl wij veel hogere percentages hadden verwacht. Dan kun je wel lobbyen voor meer OV, terwijl je beter kunt insteken op goede parkeervoorzieningen aan de rand van de binnenstad.’ Volgens Felix begint er een verandering op gang te komen, bij gemeenten en ondernemers. ‘Er komt meer aandacht voor die multimodaliteit met als doel: een economisch vitale binnenstad.’
Contact
Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen, of wilt u met een van de experts van gedachten wisselen? Neem dan gerust contact op.
Felix Wigman directeur BRO
Peter Brouwer binnenstadsmanager Gemeente Deventer
Marco Duijnisveld mobiliteitsadviseur Movares